คีลอยด์ (Keloid)

คือ แผลเป็นที่มีลักษณะนูนเพิ่มขึ้น และขยายขนาดเกินกว่าขอบเขตของแผลเริ่มต้น ลักษณะดังกล่าวอาจเกิดขึ้นทันทีที่แผลหาย หรือหลังจากที่แผลหายดีแล้วระยะเวลาหนึ่ง อาจใช้เวลาเป็นเดือนหรือเป็นปีในการก่อตัว ถ้าหากปล่อยทิ้งไว้โดยไม่รักษา  แผลเป็นคีลอยด์จะขยายขนาดใหญ่ขึ้น คีลอยด์สามารถเกิดได้ทุกส่วนของร่างกาย แต่มักพบได้บ่อยที่ หัวไหล่ ติ่งหู หน้าอก บริเวณหลังส่วนบน และบริเวณอวัยวะที่ขยับหรือเคลื่อนไหวบ่อย พบในคนที่มีสีผิวเข้มมากกว่าผิวขาวถึง 5 เท่า พบในวัยรุ่นมากกว่าผู้ใหญ่หรือวัยชรา และมักพบในคนที่มีประวัติ การเกิดคีลอยด์ในครอบครัว

​

สาเหตุ

ยังไม่ทราบสาเหตุการเกิดที่แท้จริง เชื่อว่าคีลอยด์เกิดจากความผิดปกติของกระบวนการหายของแผลตามธรรมชาติ โดยจะมีการสร้างคอลลาเจนเพื่อซ่อมแซมเนื้อเยื่อที่เสียหายมากเกินกว่าปกติ โดยคีลอยด์จะค่อยๆ ขยายขนาดและนูนขึ้นกว่าแผลเริ่มต้น

​

อาการ

ส่วนใหญ่มีอาการคันที่คีลอยด์ มากน้อยขึ้นกับแต่ละบุคคล การเกาจะทำให้คีลอยด์นูนและขนาดใหญ่ขึ้น บางคนอาจมีอาการเจ็บและตึงที่คีลอยด์

​

การรักษา ทำได้หลายวิธี ได้แก่

1. การผ่าตัด ทำโดยผ่าตัดคีลอยด์ออกหรือลดขนาดให้เล็กลง มักใช้ในกรณีที่คีลอยด์มีขนาดเล็กและเกิดในบริเวณที่สามารถเย็บแผลได้ หลังการรักษาโดยการผ่าตัดมีโอกาสกลับมาเป็นซ้ำได้  แพทย์มักทำการผ่าตัดร่วมกับการฉีดยาหรือวิธีการรักษาอื่น

​

2. Pressure garment คือ ผ้ายืดที่ตัดเพื่อกดรัดบาดแผล  โดยใช้แรงกดที่สม่ำเสมอสำหรับผู้ป่วยแต่ละราย เพื่อช่วยทำให้แผลเป็นนิ่มและเรียบขึ้น การใช้ pressure garment ควรเริ่มใช้ทันทีที่บาดแผลหายสนิท โดยใส่ต่อเนื่องอย่างน้อย 16-20 ชั่วโมงต่อวันเป็นเวลาอย่างน้อย 6 เดือน

​

3. การฉีดยา เป็นการฉีดยาสเตียรอยด์เข้าไปที่คีลอยด์โดยตรง (Intralesional steroid injection) โดยฉีดต่อเนื่องทุก 1 เดือน  ทั้งนี้ความถี่ในการฉีดขึ้นอยู่กับการตอบสนองของคีลอยด์ต่อยา ตัวยาจะลดกระบวนการอักเสบของแผล และยับยั้งการสร้าง collagen และ glycosaminoglycan ลด fibroblast proliferation และกระตุ้นกระบวนการ collagen and fibroblast degeneration 29,38 การรักษาด้วยการฉีดยาเข้าไปที่คีลอยด์อาจใช้เป็นการรักษาเดี่ยวๆ หรือรักษาร่วมกับวิธีอื่น เช่น ฉีดหลังผ่าตัด ซึ่งพบว่าลดอัตราการกลับมาเป็นอีก (recurrence rate) ได้เฉลี่ยถึง 50%

​

4. Topical Silicone gel การใช้ silicone gel จะช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นให้กับแผล โดยช่วยลด capillary permeability, กระบวนการอักเสบ (inflammation process) และ กระบวนการสร้างคอลลาเจน (collagen synthesis process) การใช้ควรเริ่มใช้ทันทีที่กระบวนการ epithelialization เสร็จสมบูรณ์ โดยรูปแบบที่ใช้มีทั้งแบบที่เป็นเจลทาแผลหรือเป็นแผ่นปิดแผล ซึ่งต้องปิดอย่างน้อย 12-24 ชั่วโมงต่อวัน หรือเว้นเฉพาะเวลาอาบน้ำ การใช้ silicone gel สามารถใช้เป็นการรักษาเดี่ยวหรือใช้ร่วมกับการรักษาวิธีอื่น

​

5. การรักษาด้วยเลเซอร์ โดยเลเซอร์จะกระตุ้น fibroblast apoptosis และกระตุ้นการสลาย collagen ทำให้เนื้อเยื่อหรือพังผืดบริเวณคีลอยด์เกิดการเรียงตัวอย่างเป็นระเบียบ,ทำลายเส้นเลือดที่มาเลี้ยงคีลอยด์ ทำให้คีลอยด์ฝ่อลง, ทำลายเนื้อเยื่อคีลอยด์

​

6. การฉายรังสี เพื่อป้องกันไม่ให้คีลอยด์นูนขึ้นและขยายใหญ่ขึ้น นิยมใช้หลังการผ่าตัดคีลอยด์ พบว่ามีประสิทธิภาพการรักษาสูงถึง 65-99% ไม่นิยมใช้เป็นการรักษาเดี่ยว (monotherapy) เนื่่องจากต้องใช้รังสีในปริมาณสูงมาก ซึ่งอาจก่อให้เกิดมะเร็งผิวหนังตามมาได้

​

ปัจจุบันพบว่ายังไม่มีวิธีการรักษาแผลเป็นคีลอย์วิธีใดที่ได้ผลดีที่สุด การรักษาคีลอยด์ที่ดีที่สุดจึงเป็นการใช้การรักษาหลายวิธีร่วมกัน เช่น การผ่าตัดร่วมกับฉีดยาเข้าไปที่คีลอยด์ หรือ การฉีดยาเข้าไปที่คีลอยด์ร่วมกับการใช้แผ่นซิลิโคนแปะ เป็นต้น แนะนำให้ปรึกษาแพทย์เพื่อวินิจฉัยและให้การรักษาที่ถูกต้อง เหมาะสม 

​